Krijg je een slechte concentratie door je smartphone?

De afgelopen jaren is er een duidelijke toename te zien in het aantal jongeren dat zich niet goed kan concentreren. Tegelijkertijd is er een grote toename geweest in de tijd die jongeren aan hun telefoon besteden. De vraag is:

Hebben deze twee ontwikkelingen met elkaar te maken?

Het korte antwoord is: ja. In dit artikel leg ik uit hoe.

Verandert je telefoon je brein?

Bijna alle organen in ons lichaam blijven ons hele leven hetzelfde qua structuur. Lang werd hetzelfde over onze hersenen gedacht. Maar dat blijkt een verkeerde aanname te zijn. Onze hersenen zijn ons hele leven aan verandering onderhevig. Ze passen zichzelf steeds aan op basis van ons gedrag en onze gedachten.

De onderdelen van onze hersenen die we vaak gebruiken worden “sterker” en de onderdelen die we niet gebruiken juist “slapper”. Een voorbeeld dat dit mooi laat zien komt van Londense taxi-chauffeurs.

Voordat een persoon in Londen een vergunning kan krijgen om een eigen taxi rond te rijden, moeten ze een enorme test afleggen, met de toepasselijke naam “The Knowledge”. Hiervoor moeten ze het gehele stratennetwerk van Londen kennen. Een bizarre hoeveelheid informatie. Denk hierbij aan de namen en locaties van zo’n 25.000 verschillende straten, de 320 bekendste routes door de stad en de locaties van de interessantste plekjes binnen de stad.

Maar uit hersenscans van groepen Londense taxichauffeurs bleek iets interessants: Het onderdeel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor het ruimtelijke geheugen, de posterior hippocampus, was groter bij de chauffeurs dan bij non-chauffeurs. Bovendien was deze bij de taxi-chauffeurs die al langer actief waren nog groter dan bij nieuwe chauffeurs.

Hieruit bleek dat de tijd en aandacht die ze hadden besteed aan het onthouden van al deze info een aanzienlijk fysiek effect had gehad op hun brein.

De gemiddelde Nederlandse jongere spendeert nu zo’n 3 uur en 21 minuten per dag aan haar telefoon. We kunnen er dus niet omheen dat ook dit gedrag ons brein verandert.

Maar hoe?

Smartphone en concentratieproblemen

Het probleem met onze smartphone is dat het ons traint in het snel verplaatsen van onze aandacht. We houden die aandacht vaak maar enkele seconden of hooguit een paar minuten bij één ding. Op social media scroll je bijvoorbeeld de hele tijd van post naar post. Waarbij je iedere keer je focus verlegt. En als je even op die app bent uitgekeken schakel je over naar een nieuwe app, waarbij je precies hetzelfde doet.

Het internet zit vol met nieuwe informatie waardoor je hoofd continu in een half afgeleide staat zit. Steeds op zoek naar nieuwe artikelen, posts, likes, video’s etc. Zelfs bij het lezen van blogs staan overal linkjes, die je kunnen afleiden van het verhaal. Het zorgt ervoor dat je nooit echt de diepte in kan op je telefoon. Hiervoor is het namelijk essentieel dat je zonder onderbrekingen je aandacht bij één specifieke zaak houdt.

Effect van veel telefoongebruik is dus dat wij getraind raken in het snel verplaatsen van onze aandacht naar nieuwe dingen en in het scannen van informatie. Heel oppervlakkige denktaken. En dit telefoongebruik gaat juist ten koste van ons vermogen om te focussen. De telefoon heeft dus ook invloed op het gedeelte van ons leven waarin we de telefoon niet gebruiken. Hoe meer tijd je eraan besteed, hoe merkbaarder deze invloed..

Kan jij je niet goed concentreren?

Dan zou dit dus zomaar door je telefoon kunnen komen.

Het goede nieuws is, je kunt dit terugdraaien.

Hoe krijg ik een betere focus?

Je kunt je concentratieproblemen aanpakken op eenzelfde manier als ze zijn ontstaan.

Door tijd te besteden aan activiteiten waarbij je weinig onderbrekingen hebt en je aandacht lang bij één ding houdt.

Denk bijvoorbeeld aan het lezen van een boek, sporten, meditatie, kijken van een film (en niet ondertussen praten of je telefoon checken) en nog veel meer. Maar zelfs op je telefoon bestaat voor jou de mogelijkheid om je concentratie te verbeteren. Er zit namelijk voor je brein een groot verschil tussen het kijken van 10 filmpjes van 5 minuten en het kijken van een aflevering op Netflix van 50 minuten.

Probeer daarom, als je het internet gebruikt, de nadruk te leggen op langdurige content in plaats van oppervlakkige content. Door langdurige aandacht op één activiteit verander je na verloop van tijd je brein op een manier die focus juist ondersteunt. En ontwikkel je vanzelf een ijzersterke concentratie.

Wel is het verstandig om je social media gebruik tot een minimum te beperken als je last hebt van concentratieproblemen. Op social media ligt namelijk een duidelijke focus op korte, dynamische content en een oneindig aanbod van nieuwe info. Concentratie oefenen en tegelijk veel op social media actief zijn is daarom dweilen met de kraan open.

Conclusie

Onze smartphones veranderen onze hersenen op een manier die focussen moeilijk maakt. We zitten op het internet vaak in een afgeleide staat, doordat we continu onze aandacht verleggen naar nieuwe info. Hierdoor worden de onderdelen van een oppervlakkige vorm van focus (info scannen, aandacht verplaatsen) sterker.

Tegelijkertijd worden de onderdelen van ons brein die nodig zijn voor lang en diep nadenken over één zaak zwakker. Oftewel, je concentratie. Gelukkig kan je je concentratieproblemen terugdraaien op eenzelfde manier als ze ontstaan zijn. Door meer tijd te besteden aan activiteiten waarbij je lange tijd op één ding moet focussen. Zonder onderbrekingen. Zoals bijvoorbeeld boeken lezen, sporten, meditatie en ZELFS long-form content op het internet (>30 mins).